Een veredelde, blinkende verpakking valt op in het winkelschap. Bart Lauwaert van Grafische Groep Matthys legt uit waarom en gaat in op enkele technieken om vouwkartonnen verpakkingen te laten blinken.
‘Veredeling creëert aandacht’, legt Bart Lauwaert uit. ‘Als een consument langs een schap loopt, dan weerkaatst het licht in de glimmende verpakking en dat creëert een bewegend effect dat de aandacht trekt. Dat is evolutionair bepaald. Daarom merkt de consument een veredelde verpakking altijd op. En gezien worden is de eerste stap naar verkoop.’
Foliedruk: Hot- en coldfoil
Er zijn verschillende technieken om vouwkarton te voorzien van een veredeing. Een van de meest gebruikte technieken is foliedruk. Hierbij wordt een dunne laag folie, vaak metallic of holo- grafisch, op bepaalde elementen op het oppervlak van de verpakking aange- bracht met behulp van warmte en/of druk. Foliedruk is grosso modo te spliten in hot- en coldfoil. Hoewel beide methoden resulteren in indrukwekkende decoratieve effecten, verschillen ze aanzienlijk in hun toepassingen, procesen en eindresultaten. ‘De keuze heeft onder andere te maken met oplage, formaten, kosten, hoe vaak een klant zijn ontwerp wil wijzigen en, last but not least, de creatieve mogelijkheden van elke techniek’, aldus Lauwaert. ‘Bij hotfoil heb je hogere startkosten door de clichés, die je daarom niet te vaak wilt wisselen. Coldfoil is eenvoudig te wijzigen bij elke productiestart. Vervolgens kijk je naar de creatieve effecten, want die zijn meestal doorslaggevend.’
De verschillen tussen hotfoil en coldfoil, de mogelijkheden, en de voor- en nadelen.
Hechten door warmte
Hotfoil stamping is een veelgebruikte methode om metallic folie aan te bren- gen op verschillende materialen, waar- onder papier, karton en kunststoffen: een metalen stempel (de cliché) wordt verhit en vervolgens tegen de folie gedrukt, waardoor deze aan het opper- vlak van het substraat hecht. Voordelen zijn dat het een glanzende, opvallende afwerking geeft die een gevoel van luxe en exclusiviteit aan het product toevoegt. Eenmaal aangebracht is de folie- druk over het algemeen goed bestand tegen slijtage, waardoor het geschikt is voor verpakkingen. Hotfoil is soms minder geschikt voor heel grote volvlakken of heel fijne lijnen.
Lijminkt
Coldfoil, bestaande uit goud-, zilver- en holografische folie, maakt gebruik van een lijminkt die via een eenvoudige offsetplaat in spot wordt aangebracht op het papier of karton. Als de lijm is ‘geprint’, wordt de folie direct op het oppervlak van het materiaal aangebracht en hecht op de plaatsen waar de lijm zit. Vervolgens drukt de drukkerij er CMYK-inkten overheen, eventueel aan- gevuld met pantone-kleuren. Zo kan de folie alle mogelijke metallic kleuren krij- gen op één drukvorm, inclusief afbeeldingen. ‘Je eindigt met de finishing door een matte of glimmende dispersie- of UV-lak’, vertelt Lauwaert. ‘Om het metallic effect te versterken of de folie-uitstraling zachter te maken. Ook kun je met lak variëren.’
Coldfoil maakt het mogelijk om zeer gedetailleerde ontwerpen en fijne lijnen te reproduceren, met ontelbare metallic tinten door de bedrukking, waardoor het ideaal is voor complexe en verfijnde verpakkingsontwerpen. Het kan kosten-effectiever zijn, omdat het geen stempels / clichés vereist, maar goed overleg is belangrijk. Verder is het coldfoil-proces sneller, wat resulteert in een kortere productietijd, maar kan het niet op alle materialen toegepast worden.
Foliedruk: Digitale hotfoil en coldfoil
Naast hot- en coldfoil zijn er verschillende digitale veredelingstechnieken, zoals Scodix en de DMliner-serie van Kurz Steinemann. ‘Ik noem dit altijd digitale hotfoil, want het start met bedrukte vellen vanuit bijvoorbeeld een HP Indigo-printer. Daarna gaan de vellen door de unit die een lak ‘in spot’ aanbrengt en aan die lak hecht een gekozen kleurfolie van de rol. Op de lak- posities komt dus de metallic folie. Dat kan per vel variëren, want de lak wordt digitaal aangebracht waardoor je met deze techniek eenvoudig kan variëren in ontwerp.’
Daarnaast kun je in plaats van een doorvoer met lak ook zwarte toner inzetten waaraan zich in een tweede doorgang folie hecht én die digitaal met kleur overdrukt wordt. ‘Ik noem dit de digitale coldfoil omdat je ook hier meestal eerst folie aanbrengt en dan de kleur eroverheen print.’
Eén plus één is drie
De veredelingstechnieken hebben ieder hun eigen, unieke kenmerken. Een onbedrukte doos van een ruwe, ongestreken kraftliner kun je niet bedrukken met coldfoil, maar wel met hotfoil. En coldfoil past beter voor een combinatie van diverse metallic kleureffecten binnen één verpakking of drukvel. Soms worden de technieken gecombineerd, vertelt Lauwaert. ‘Dan is één plus één drie. Bij- voorbeeld voor een luxe parfum of voedingsmiddel. Maar daar moet wel het budget naar zijn.’
Grafische Groep Matthys heeft alleen koudfolie in huis. Lauwaert heeft echter een brede kennis van de markt en verwijst indien nodig klanten graag door naar collega-folie-experts. ‘Je mag alle technieken vergeten, vertel ik klanten. Je hoeft maar één ding te onthouden: als je een blinkende vraag hebt, bel ons en wij wijzen je de beste weg.’
Milieubelastend?
Het aanbrengen van een dun laagje metaal matcht op het eerste zicht niet met duurzaam verpakken. Maar, uit een onderzoek uit 2019 van het Kenniscentrum Papier en Karton blijkt volgens Bart Lauwaert dat koudfoliedruk het recyclingproces niet verstoort. ‘De lijm en metaaldeeltjes laten los tijdens de recycling met water. Ze drijven naar de oppervlakte en de papiervezels zinken, beide elementen worden dus prima gescheiden. De losse deeltjes worden afgeschept, gedroogd en daarna thermisch gerecycled voor de opwekking van elektriciteit die wordt ingezet voor papierproductie.’
Tekst: Harry van Deursen – Verpakkingsmanagement
